Wanneer en hoe kun je starten met werken als jongere in Nederland
Vanaf hoe oud mag je werken in Nederland is een vraag die veel jongeren en ouders zich afvragen, vooral als je bijvoorbeeld een bijbaantje zoekt of wilt helpen op een sportvereniging. In Nederland gelden duidelijke regels over hoeveel en welk soort werk je mag doen vanaf een bepaalde leeftijd. Dit heeft te maken met veiligheid, gezondheid en school. Het doel is jongeren te laten kennismaken met werk, zonder dat hun gezondheid of schoolprestaties hieronder lijden.
De eerste stappen op de arbeidsmarkt: werken als je 13 of 14 jaar bent
Kinderen mogen in Nederland vanaf hun dertiende jaar beginnen met werken, maar het gaat dan vooral om klussen die eenvoudig en licht zijn. Je kunt bijvoorbeeld helpen met folders rondbrengen, oppassen bij bekenden of vakken vullen in een winkel. Werk dat te zwaar is, mag niet. Zwaar sjouwen, werken met machines of in een fabriek is verboden. Het is belangrijk dat je alleen werkzaamheden doet die niet gevaarlijk zijn.
- folders rondbrengen
- oppassen bij bekenden
- vakken vullen in een winkel
De werktijden zijn ook beperkt. Jongeren van 13 en 14 jaar mogen per dag maximaal twee uur werken op een schooldag en maximaal zeven uur op een niet-schooldag, zoals in het weekend of tijdens vakanties. Huiswerk telt bij deze uren op schooldagen mee. Per week mag het nooit meer dan twaalf uur zijn als je naar school moet en niet meer dan 35 uur tijdens vakantieweken. Rust is belangrijk: jongeren moeten minimaal veertien uur per dag achter elkaar vrij zijn.
Meer mogen doen vanaf 15 jaar
Met 15 jaar wordt het aantal mogelijkheden iets groter. Je mag meer typen werk doen, zoals vakken vullen, werken in een magazijn (zonder machines), lichte werkzaamheden in de horeca zoals bedienen of afwassen, of auto’s wassen. Toch gelden nog steeds strenge regels. Je mag nog steeds geen machines gebruiken, geen gevaarlijk werk doen en niet werken in de nacht. Ook bij het bezorgen van kranten of post zijn er beperkingen. Jongeren van 15 jaar mogen op een schooldag maximaal twee uur werken en op een zaterdag of in de vakantie maximaal acht uur. Er mag nog steeds niet te veel worden gewerkt – veertig uur per vakantieweek is het maximum. Wie werk combineert met school, moet rekening houden met schooltijden en rust.
- vakken vullen
- werken in een magazijn (zonder machines)
- lichte werkzaamheden in de horeca (bedienen of afwassen)
- auto’s wassen
Vanaf 16 jaar meer vrijheid en verantwoordelijkheden
Ben je 16 of 17 jaar? Dan krijg je meer vrijheid als het om werk gaat. Je kunt nu werk doen dat vergelijkbaar is met volwassenen, zolang het werk veilig genoeg is. Zo kun je bijvoorbeeld achter de kassa in een supermarkt werken, klanten helpen in een restaurant of vakkenvullen. Er blijven wel regels: bepaald risicovol werk mag je nog steeds niet doen, zoals met zware machines of gevaarlijke stoffen werken. De werktijden zijn ook soepeler, maar nachtdiensten blijven verboden. Op werkdagen mag je maximaal negen uur werken; per week is het maximum 45 uur (tijdens vakanties), buiten schoolweken. Belangrijk is ook dat je nog minstens twaalf uur aaneengesloten rust per dag hebt en twee vrije dagen per week.
- achter de kassa in een supermarkt
- klanten helpen in een restaurant
- vakkenvullen
Waarom deze leeftijdsgrenzen bestaan
De regels over hoeveel jongeren mogen werken zijn bedoeld om hun veiligheid en ontwikkeling te beschermen. Jongeren moeten voldoende tijd hebben voor school, sport, hobby’s en uitrusten. Werken mag geen invloed hebben op de groei of op schoolprestaties. Eenvoudige klusjes, een krantenwijk of oppassen zijn een leuke manier om verantwoordelijkheid te leren. Zwaardere werkzaamheden, met gevaarlijke machines of stoffen, zijn niet toegestaan tot je volwassen bent. Als je werkt, moet je baas zorgen voor een veilige werkplek. Ook krijg je salaris – hoeveel dit is, hangt af van je leeftijd en de afspraken in het bedrijf. De werkgever moet zich aan wettelijk vastgestelde minimumbedragen houden.
Extra regels en belangrijke weetjes voor jongerenwerk
Werk je in de avond, op een bijzondere plek of met bijzondere regels? Voor jongeren gelden soms nog meer regels. Zo mag je bijvoorbeeld na 19.00 uur niet meer werken als je jonger bent dan 16 jaar. Je moet altijd eerst klaar zijn met schoolwerk, voordat je werkt. Je hebt altijd recht op pauze, zeker als je meer dan viereneenhalf uur werkt. Verder moet je altijd als kind of jongere onder toezicht kunnen werken als het werk extra eisen stelt qua locatie of veiligheid. In de zomer willen veel jongeren graag vakantiewerk doen. Werkgevers moeten zich ook dan aan de regels houden. Denk bij werken naast school aan niet alleen het geld verdienen, maar ook aan voldoende slaap en vrije tijd. Dit is goed voor je gezondheid en leerresultaten.
Meest gestelde vragen over vanaf hoe oud mag je werken
Moet je toestemming van je ouders hebben als je voor het eerst gaat werken?
Ja, voor jongeren tot en met 15 jaar is toestemming van je ouders of verzorgers nodig. Werkgevers moeten vragen of je ouders het goed vinden dat je werkt.
Hoeveel mag je verdienen als je jonger bent dan 18 jaar?
Jongeren hebben recht op het minimumjeugdloon, dat elk jaar wordt vastgesteld. Het minimumloon verschilt per leeftijd en wordt jaarlijks opnieuw bepaald door de overheid.
Mag je als 14-jarige werken in een restaurant in de bediening?
Kinderen van 14 jaar mogen niet in de bediening van een restaurant werken. Wel mogen ze lichte klusjes doen, zoals helpen met opruimen of eenvoudige taken zonder contact met klanten of risicovol werk.
Mag je ’s avonds werken als je 15 bent?
Jongeren van 15 jaar mogen niet na 19.00 uur werken. Werk moet plaatsvinden tussen 07.00 uur en 19.00 uur, zodat school en rust niet in de knel komen.
Kun je werken naast je school als je nog geen 16 jaar bent?
Als je jonger bent dan 16 mag je werken naast school, maar je moet je wel houden aan de maximale werktijden per dag en per week. Ook moet je school altijd voorgaan op werk.